Ütopya

Ütopik Bir Lise Eğitimi

Eğer herhangi bir arama motoruna Türkiye’de son 15 yıldaki eğitim durumunu sorarsanız eğitim sistemimizin başa döndüğünü görürsünüz. Son değişiklikle beraber uzun süredir düşünüyorum. Acaba eğitim nasıl kurtulur?

Bir mühendis olarak, istisnaları genelleme dışında bırakırsak üniversitede eğitime gidenlerin bir çoğunun daha önce o meslekle hemhal olmadığını gördüm. Yani, elektrik mühendisliğini tercih edenin eline kontrol kalemi almadan, hemşireliği tercih edenin acil serviste gönüllü çalışmadan bu tercihi yaptığını gördüm. Bu da tercih edilen mesleğin önemini kavramadan tercih yapıldığını gösteriyor.

Benim ütopik lisem bütün ülke için aynı. Yani bugünkü ya da geçmişteki gibi anadolu, meslek, fen, süper, imam hatip diye ayrılmıyor. Tek bir lise var ve biz ona sadece lise diyelim.

Bütün çocuklar liseye gidiyor. Her biri belirlenen temel dersleri alıyor ve bu dersleri öğreniyor. Hatta, lise eğitimi bittiğinde üniversite için yapılacak sıralamada lise hayatı boyunca aldığı bu temel derslerden sınava giriyor. Temel dersler konuşmayı ve yazmayı, hesaplamayı, düşünmeyi ve tartışmayı, ülkesinin geçmişini öğreten dersler. Yani Anayasa’da belirlenmiş dil öğretilecek, düşünebilecek ve tartışabilecek kadar felsefe öğretilecek, ülkesinin geçmişini bilecek kadar tarih öğretilecek ve üniversitede gerekenin çok daha azı kadar matematik öğrenecek.

Bu kadar az ders tabi ki haftalık çalışma süresinin yarısını bile doldurmayacak. Geriye kalan zamanda ise öğrencilere öyle bir imkan sunulacak ki, ileride yapmak istediği mesleğe yönelik dersler alabilecek ve çalışmalar yapabilecek. Yani eğer lise öğrencisi biyolog olmak istiyorsa laboratuvar dersleri alabilecek, hücreleri inceleyebilecek, bazı kimyasallara ulaşıp onlarla deneyler yapabilecek. Aynı şekilde öğrenci Almanca çevirmeni olmak istiyorsa en basitinden istediği ve yapabildiği yere kadar Almanca dersleri alabilecek.

Bu ütopik lisenin en güzel tarafı ise alınan bu ek dersler öğrencinin üniversitede istediği bölüme girmesinde artı puan getirecek.

Lise sonunda her bir öğrenci aldığı temel derslerden ölçülebilir olanlarından genel sınava girecek. Sonrasında lise sürecinde aldığı seçmeli derslerin istediği üniversite bölümünü ilgilendirenleri bu puana eklenerek üniversite tercihi sonuçlanacak.

Örnek vermek gerekirse, zootekni okumak isteyen bir öğrencinin lise boyunca aldığı hayvansal üretimle ilgili dersler sınav puanına eklenecek, bitkisel üretimle ilgili aldığı dersler, sosyoloji ile ilgili aldığı dersler, coğrafya ile ilgili aldığı dersler eklenmeyecek.

Böylece üniversite öğrenimi öncesi öğrenciler istedikleri bölümler ile ilgili fazlaca bilgi sahibi olabilecekler.

Ne kadar kullanışlı olur bilmiyorum. Ne kadar kullanışsız olur, onu da bilmiyorum. Bu konuyu geliştirmek için yorumlarınıza ihtiyacım var.